Arapça Kelime Kökleri

Tarihsel sebeplerden ötürü; Türkçe’de Arapça kökenli pek çok kelime vardır. Bu durum; Kuran’ı anlama yolunda bize belki de pek farkında olmadığımız bir avantaj sağlar.

Türkçe’de de kullanılan Arapça bir kelimenin kökünü tespit edip o kökten türemiş diğer kelimeleri düşündüğümüzde, Arapça kelimenin anlamını sezgisel olarak kavramamız daha kolay hale gelir.

Kurban kelimesi, bu duruma bir örnek teşkil edebilir. Bu kelime, pek çoğumuza bayramı ve koyunları çağrıştırıyor olabilir. Ancak; bu kelimenin kökü olan “krb” kökünden türemiş diğer kelimeleri düşündüğümüzde, bakış açımız genişleyecektir. Aynı kökten gelen “akraba” kelimesi, yakınlarımızı tanımlar. “Takriben” kelimesi, “yaklaşık olarak” anlamına gelir. Yani; “krb” kökü, yakınlık ve yaklaşma ifade eden kelimelerin kaynağıdır. Bu bakış açısıyla; kurban kelimesinin de yaklaşma anlamına geldiği sezgisine ulaşabiliriz. Yaklaşma niyeti; yoruma bağlı olarak, insanları birbirine yaklaştıran yardımlaşma faaliyetlerini de, insanı Allah’a yaklaştıran takva faaliyetlerini de içerebilir.

Bir diğer örnek, cin kelimesi olabilir. Aynı kökten türeyen başka kelimeleri düşünelim. Cenin, anne karnında gizli olan bebeği ifade etmek için kullanılır. Cinnet, aklın örtülmesi ve öfke gibi bir başka duygu tarafından bastırılıp gizlenmesi sonucunda ortaya konan kontrolsüz davranışları ifade etmek için kullanılır. Dolayısıyla; bu kökün gizlilik, görünmezlik ifade eden kelimelerin özü olduğunu sezebiliriz. Cin kelimesi de; görülemeyen ve gizlenmiş varlıkları ifade etmek için kullanılır. Bazı yorumcular bu kelimenin aramızda yaşayan ama bizim gibi bedenlere sahip olmayan varlıkları ifade ettiğini söylerken, bazıları da yabancı, kimliği belirsiz insanları da kapsadığını ifade etmektedir.

İslam kelimesini anlamak istediğimizde de kelime kökünü düşünmek bize yardımcı olabilir. Selam, selamet ve teslimiyet kelimeleri de “slm” kökünden türetilmiştir. Bu kelimeler; bizde sıkıntının bitmesi, feraha çıkmak gibi anlamları sezdirir ve İslam’ın gerçek anlamına yaklaştırır. İslam sözcüğü; tüm olumsuzluklardan uzak olma ve uzaklaştırma anlamına gelir. İslam Dini ise, insanı sağlamlaştıran ve olumsuz şeylerden uzaklaştıran yol olarak yorumlanabilir. Daha fazla bilgi için Tek Din bölümüne bakabilirsiniz.

Bu konuda bir diğer örnek, Kuran’da Kadın Giyimi bölümünde incelenmiştir.

Kuran’ı anlama yolunda; karşınıza çıkan kelimelerin köklerini ve türemiş diğer kelimeleri bu örneklere benzer şekilde düşünerek, vizyonunuzu genişletebilir ve anlamları sezgisel olarak içselleştirmeyi daha kolay hale getirebilirsiniz.

Burada dikkat edilmesi gereken nokta; kelime anlamlarının dilden dile ve zamandan zamana değişebilmesidir. Türkçe’de benzer bir kelime bulduk diye Arapça bir kelimenin anlamını çözdüğümüzü varsaymadan önce, bunu araştırıp o dönemin Arapça’sında da aynı anlama geliyor olduğundan emin olmamız lazım.

Arapça bir kelimenin anlamı Kuran’ın indiği dönem ile günümüz arasında bile farklılık gösterebiliyorken, Türkçe’de bulduğumuz benzer bir kelimenin anlamının değişmiş olma ihtimalini de göz ardı edemeyiz.

Bu yazıyı beğendiyseniz, diğer Kuran Rehberi yazılarına da göz atın.