Sandberg California VM5

Özet

Yıllar içerisinde edindiğim tecrübe çerçevesinde; tüm özelliklerini kendim belirleyip konfigüre ettiğim “Custom” bas gitarımı, Limon Müzik üzerinden Almanya’da Sandberg‘e yaptırdım.

California VM5 modelini temel alarak talep ettiğim Spekler: 5 strings, ash body, 34″ rosewood fingerboard with white pearl block inlays, MusicMan bridge pickup with single coil switch, Precision neck pickup, pickup blend, volume, active / passive switch, treble cut in passive mode, 3 band EQ in active mode, high mass bridge, virgin white finish, natural headstock, chrome hardware, tortoise pickguard.

Sound’unu merak edenler için, (başkalarının kaydettiği) örnek VM5 videoları:

• Rock: The Gift of Music . Pena ile: Saint Cecilia
• Funk: White Knuckle Ride
• Brezilya/latin: Baiao , Pescador
• Elektronik: Planet Home
• Shred: Oblivion
• Metal: Glass Prison
• Classic Rock (Maple sap):  Long Train Running
• Pop (Maple sap): Valerie
• Solo: MusicMinutes

Detay

Neden?

Evet, sonunda yaptım.

En sonunda, kendi belirttiğim spesifikasyonlara göre “Custom” üretilecek bir bas gitar ısmarladım.

Öncelikle bu noktaya nasıl geldiğimden biraz bahsedeyim. Birlikte çaldığım arkadaşlarım bilirler; enstrüman değiştirme sıklığım genel müzisyen ortalamasının biraz üzerindedir. Bunun sebebi; aradığım Sound + rahatlık + tonal çeşitliliği barındıran bir bas gitar bulamamış olmak aslında. Malum Türkiye’deki şartlar da kısıtlı; özellikle üst seviye enstrümanlara bakıyorsanız müzik mağazalarında 20-30 alternatif olmuyor. “Bu sefer olacak” diye inanarak aldığım enstrümanlar ise tam tatmin etmediği için er geç yerini bir başkasına bıraktı.

Bunun üzerine; daha önce çaldığım gitarlarda sevdiğim özellikleri “Frankenstein” gibi birleştirme fikrine sıcak bakmaya başladım.

Hangi Gitarlarda Neyi Sevdim / Sevmedim?

Geçmişte elimden geçen bas gitarlar arasında; Fodera Emperor Standard Classic 5, Fender Custom Shop Precision, Fender American Deluxe Jazz Bass, Fender American Deluxe Precision, Fender American Standard Jazz Bass V, Fender American Marcus Miller V, MusicMan StingRay Classic, MusicMan StingRay 5, Rickenbacker 4003, Lakland 55-02 Deluxe, Yamaha TRB gibi hatırı sayılır modeller var.

Peki bu baslarda neyi sevdim ve sevmedim?

• Fodera Emperor Standard Classic 5: İşçiliği olsun, çalımı olsun, tonu olsun, kusursuz denebilecek çok nadide bir enstrüman. Kendine has bir ton paleti var; bu ton paletinde Precision / Jazz / MusicMan tonlarına (kendi karakterinde de olsa) yaklaşabiliyorum. Hayatım boyunca elimden geçen en iyi enstrümanlardan biri diyebilirim; olumsuz bir şey söyleyemeyeceğim.
• Fender Custom Shop Precision: Tonu ve rahatlığı harika, PJ konfigürasyonu geniş bir ton aralığı sunuyor. Ancak; 4 telli, aktif modu yok ve sap ayarı için sapı sökmek gerekiyor.
• Fender American Deluxe Jazz Bass: Çok rahat bir sap, aktif / pasif modu var, ton aralığı çok geniş. Ancak; 4 telli olması bir kenara, Ash + Maple olduğundan tonları istediğimden biraz daha parlak idi. “Noiseless” manyetiklerin sesi de pek organik gelmemeye başladı bir noktadan sonra.
• Fender American Deluxe Precision: Yine ideal bas olmaya çok yaklaşan bir seçimdi, özellikle Rosewood klavye sebebiyle. Ancak, 4 telli idi ve G telinde bazı Dead Spot’lar vardı – pek çok bas gitarda olan bir durum aslında.
• Fender American Standard Jazz Bass V: Bu bas gitarı esas / dublör bas olarak uzun süre severek çaldım. Ancak; aktif modu yok, Single Coil manyetiklerde 60-Cycle-Hum var(dı) ve Action’u biraz yüksek(ti). 60-Cycle-Hum’ı çözmek için  Aguilar Noiseless manyetik taktım ve sonuç harika oldu. Bas tekniğim Hammer-On, Pull-Off ve Legato içeriyor bolca, bu gitarda Action’dan ötürü biraz zorlandım. Shim sayesinde telleri görece alçaltsam da benim için hala biraz yüksek, sap ayarını biraz daha düz yapsam veya köprüyü biraz daha alçaltsam bu sefer Buzz başlıyor. Aslında Setup’u Fender’in belirttiği standartlarda sorunsuz yaptım (Feeler’ım var evet); pek çok basçı rahatlıkla çalar ama herkesin tekniği / alışkanlığı farklı. Biraz Nut File ve Fret Job (hatta belki de Plek) ile bana daha uygun hale gelebilirdi.
• Fender American Marcus Miller V: Şimdiye kadar çaldığım tüm baslar arasında en rahat sapa sahip iki bas gitardan biri bu idi (diğeri Fodera). Bana olumsuz gelen yönleri; pasif modda Treble Cut olmaması ve aktif moddaki EQ’nun Boost Only olması idi. Ve 60-Cycle-Hum tabii… Özellikle Brezilya / Latin sularında çalarken, bu bas gitarın tonunu boğmadan koyulaştırmak epey zorlu bir iş idi. Slap / Funk ağırlıklı çalanlar için bulunmaz nimet, ne yazık ki artık üretilmiyor. Alternatifi Sire olabilir bugün için.
• MusicMan StingRay Classic: Low-Mid karakterli sap manyetiği yok, pasif modu yok, EQ potlarının Center noktası belirlenemiyor. Buna rağmen tonu harika ve çok severek çaldığım bir bas gitar oldu.
• MusicMan StingRay 5: Bir önceki basın olumsuz taraflarını, Center Detent’e sahip 3 bant EQ ve Series / Parallel Switch ile bir nebze kapatsa da, sap manyetiğini sık sık aradım.
• MusicMan StingRay 5 HS: Açıkçası; Sandberg’den çok sonra sahip olduğum bu bas gitardan çok memnun kaldım. Sapının biraz daha kalın olması (P-bass gibi) sorun değilse, bence Sandberg’e tercih edilebilir bir gitar.
• Rickenbacker 4003: Çok şık bir gitar. Ancak; 4 telli, çok fazla dip gürültüsü var, Sound’u çok karakteristik ve esnek değil, Slap ve Palm Mute gibi bazı teknikler pek iyi sonuç vermiyor.
• Lakland 55-02 Deluxe: Hesaplı enstrümanlar arasında ideale çok yaklaştığım bir bas gitar idi, detayları birazdan geliyor.
• Yamaha TRB: Pasif modu yok, bunun haricinde yine kendi açımdan hesaplı enstrümanlar arasında ideale yaklaşan bir bas gitar diyebilirim.

İdeal Özellikler

Bu kadar tecrübeden sonra, benim için ideal bas gitarın sahip olması gereken özellikler hakkında iyi kötü bir fikrim oluştu.

Ahşaptan başlayacak olursak, sapın Rosewood olması tercihim. Maple saplar, parmak ve perde sesini benim kulak zevkimi biraz rahatsız edebilecek kadar fazla iletebiliyor. Gövde tercihim ise Ash. Aslında geleneksel bir Sound için Alder + Rosewood, parlak tonlar için ise Ash + Maple önerilebilir. Ancak; benim açımdan Ash + Rosewood ideal bir ikili oluyor. Parlak bir gitarı matlaştırmak, mat bir gitarı parlatmaktan çok daha kolay. Ayrıca European Ash çok hafif bir ahşap, bel dostu.

Son dönemde 5 telli çalmaya fazlaca alıştığım için, ideal bas gitarım 5 telli olmalıydı. 34” ve 35”gitarların ikisiyle de tecrübem var, ancak genelde 34” çaldığım için eğilimim bu yönde.

Manyetik dizilimi anlamında ise zor bir ikili peşinde idim. Elimden tam 4 StingRay geçti, dolayısıyla StingRay’in köprü Humbucker manyetiğine karşı bir zaafım olduğu kolayca anlaşılabilir. Ancak, bildiğiniz gibi manyetiğin karakteri kadar pozisyonu da tonlamada çok önemli bir konudur. Tek manyetikli Precision Bass’larda alınabilen Low-Mid karakterli tonları, StingRay’in Humbucker’ından almak çok kolay bir iş değil – StingRay HS hariç tabii; HS’niz varsa Sandberg’e uğramaya gerek var mı emin değilim 😉 .

Low-Mid denince ise akla tabii ki Precision Bass geliyor. Uzun süre severek çaldıktan sonra, 5 telli çalmaya başladığım (ve her sap ayarı gerektiğinde sapı sökmekten sıkıldığım) için Custom Shop Precision’umu satmış olsam da, Precision manyetiğinin eksikliğini hep hissettim. Her ne kadar Jazz Bass’ın sap manyetiği bu tona hatırı sayılır derecede yaklaşabilse de, tam aynısı olmuyor. Dolayısıyla, ideal basımda (pozisyonlarından dolayı imkansız gibi gözükse de) hem bir Precision manyetiği, hem de bir StingRay manyetiği olmalıydı.

Elektroniklere gelince… Aktif ve pasif bas gitarların kendine göre avantaj ve dezavantajları var. Aktif bas gitarların üzerinde Jack bırakılamıyor ve pil değiştirmeyi atlamamak gerekiyor; buna karşılık aktif EQ sayesinde gitarın üzerinden çok daha fazla ton ayarlaması yapılabiliyor ve gitarın çıkış gücü genel anlamda daha yüksek oluyor. Bunun yanı sıra dip gürültüsü de genelde önlenmiş oluyor. Pasif bas gitarlar ise daha basit enstrümanlar; üzerinde Jack bırakılabilir, pil derdi yok, çıkış gücü daha düşük olsa da daha organik oluyor. Buna karşılık, özellikle Single Coil manyetiklerde “60 Cycle Hum” denen dip gürültüsü olabiliyor. Çözümsüz olmasa da, sık rastlanan ve özel ilgi gerektiren bir durum. Bu konuda daha fazla bilgi almak isterseniz, “Gitarda Dip Gürültüsü ve Çözümleri” başlıklı yazıma bir göz atın.

Latin’den Rock’a, Jazz’dan Pop’a, akustikten Afrika’ya pek çok tarzda müzik yapan gruplarla sahne / kayıt işlerim olduğu için, ideal bas gitarımda hem aktif hem pasif özelliği olmalıydı. Aktif modda “Boost + Cut” 3 bant EQ, pasif modda ise en azından Treble Cut olması el / ton alışkanlığım sebebiyle ideal durum benim için.

Şimdiye kadar bu saydığım özelliklere en çok yaklaştığım gitarlardan biri, Fodera Emperor Standard Classic 5 oldu. Bir başka gitar Lakland 55-02 Deluxe idi. Ancak, mid manyetiğinin (Precision değil) Jazz Bass sap manyetiği karakterinde olması ve sapının + tel aralıklarının genel olarak benim alışkanlığıma tam uymaması sebebiyle bu bası elden çıkarttım. Yine de merak ederseniz, Lakland tonlarını başka bas gitarlarla karşılaştırdığım videoyu https://www.youtube.com/watch?v=D55x7GtMggM adresinde izleyebilirsiniz.

Aradan geçen zaman (ve pek çok bas gitar) sonrasında, isteklerim şu şekilde netleşti artık:

• 5 tel
• 34” sap
• Ash gövde
• Rosewood klavye (perdeli), mümkünse Block Inlays
• MusicMan + Precision manyetik
• İki manyetik arası Blend
• MusicMan manyetiğini Humbucker / Single olarak kullanabilme (detayı gelecek)
• Aktif + pasif Switch
• Aktif modda 3 bant Boost / Cut EQ
• Pasif modda Treble Cut
• Kolay sap ayarı (sapı sökmeden)
• Beyaz renk + Tortoise Pickguard + Chrome aksam (zevkler ve renkler)

MusicMan manyetiğinin Humbucker / Single olarak kullanılabilmesi, yine Lakland 55-02 üzerinden tanıştığım bir özellik idi. Blend üzerinden Humbucker’a ağırlık verildiğinde; Paralel modda klasik StingRay tonuna yaklaşabiliyorsunuz. Series modda ise parlaklık biraz azalıyor; StingRay 5’in 1. manyetik pozisyonuna yaklaşmak mümkün oluyor. Ancak, manyetik pozisyonu StingRay’den daha geride olduğundan, StingRay tonlarının aynısını beklemeyin, daha çok Steroid’li bir Jaco tonu gelecektir. Single modunda ise, Humbucker’ın sadece bir tarafı aktif hale geliyor ve bu şekilde Jazz Bass köprü manyetiğinin karakterine yaklaşmış oluyorsunuz.

İşler burada ilginçleşmeye başlıyor, zira Single Coil modunda Humbucker’ı sololayınca Jaco’yu anımsatacak Nasal Sound gelmeye başlıyor. Aynı modaa Humbucker + sap manyetiği %50 dengelendiğinde P/J karakterinde bir Sound gelmeye başlıyor – bir anlamda geleneksel Jazz Bass Sound’una yaklaşmış oluyoruz. Series / Paralel / Single imkanı ve Blend potunu bir arada düşünürsek, elde edilebilecek Sound’ların ne kadar geniş olduğunu da tahmin edebiliriz.

Son olarak, sap tarafında aradığım Precision Bass manyetiğinin pozisyonlarının da ters olması gibi bir talebim vardı. Geleneksel Precision diziliminde, E A tellerinin altındaki manyetik sapa yakın, D G tellerinin altındaki manyetik köprüye yakındır. Bu; zaten bas karakterli olan tellerin biraz daha bas, zaten tiz karakterli olan tellerin ise biraz daha tiz olması demek. Bu manyetikleri ters çevirmek, Sound’u biraz daha dengeli ve homojen dağıtmak anlamına geliyor – benim kulak zevkime daha uygun. Her ne kadar el pozisyonunu kaydırarak her tür manyetikte bu homojenlik sağlanabilecek olsa da, ekonomiden zarar gelmez.

Sipariş Süreci

Peki ama böyle bir bas var mı?

100% olmasa da, aradığım konfigürasyona çok ama çok yaklaşan bir bas gitar gerçekten de buldum: SandBerg California VM5. VM5’ı öne çıkaran özellik, MusicMan + Precision manyetiklerine sahip olması – üstelik Precision manyetiği tam da istediğim gibi ters konumlandırılmış! Bu manyetikler ideal pozisyonlarında değil elbette, ancak yukarıda yazdığım şekilde EQ & Blend yardımıyla aranan tonlar alınabiliyor. Teknik özelliklerinin yanı sıra; SandBerg California VM5’da hoşuma giden bir diğer nokta, çocukluğumda yaşadığım California ile 30’larımda yaşadığım Almanya’nın bir şekilde bu bas gitarda sanki bir işaretmişçesine bir araya gelmesi;)

Bilmeyenler için belirtelim; Sandberg, Almanya’da 80’lerden beri iş yapan çok başarılı bir bas gitar üreticisi. Çok kaliteli ve sağlam enstrüman üretmesinin yanı sıra, sapların pleklenmesi gibi “Custom Shop” özellikler Sandberg’in pek çok basında standart geliyor. Merak edenler http://www.sandberg-guitars.de adresini ziyaret edebilir.

Bunun yanı sıra; Sandberg, seçtiğiniz herhangi bir bas gitar üzerinde dilediğiniz her türlü modifikasyonu yapmanıza izin vererek, Custom Shop tadında bir alışveriş imkanı da sunuyor.

Türkiye distribütörü olan Limon Müzik ile (biraz da beklenmedik bir olay üzerinden) görüşerek, Sandberg’e istediğim bas gitarı yaptırarak Türkiye’ye getirtebileceğimi öğrendim. Merak edenler http://www.limonmuzik.com veya http://www.basmarket.com adreslerini ziyaret edebilir; başka markaları da getirtiyorlar. Kendilerinden daha önce Lakland da satın alıp alışverişten çok memnun kalmıştım; hızlı teslimat bir kenara, hediye Jack + şeker göndermek gibi incelikleri var 😉

Bunun üzerine, istediğim (ve yukarıda belirttiğim) tüm spesifikasyonları yazarak kendilerine ilettim. Çok titiz davranıp epey detaylı sorular sordum ve hepsine sabırla ve profesyonelce + samimi cevaplar aldım. Eh, artık siparişi vermemek için herhangi bir sebep kalmamıştı 😉 Siparişimi onayladım ve form Limon üzerinden SandBerg’e iletildi.

Merak edenler, konfigürasyonu şu adreste görebilir: http://www.configurator.sandberg-guitars.de/?code=CAV1-VM:S-N-5S-34-HG-VW-ALD-NOT-RWF-F-WB-NOM-CRH-CLT-2EQ-TP-TCP-RH

Teslimat Süreci

Gitar bana yaklaşık 1 yıllık bir bekleme süresinin ardından, tam da doğum günümde ulaştı. Doğum günüm olduğu için bir de Sandberg T-Shirt’ü gönderen Limon Müzik’e ayrıca buradan da teşekkür edeyim =) Ömür boyu çalacağımı öngördüğüm bir enstrüman için makul bir süre. Maliyeti ise yine oldukça makul; özellikle Fender Custom Shop Masterbuilt, Tom Anderson, Suhr, Fodera gibi butik sayılacak markalarla karşılaştırılınca. Tabii Sandberg’de de kanatları takıp Custom Wood Top, Masterpiece Aged gibi opsiyonlar ister veya üzerine özel desenler yapılmış bir sipariş verirseniz arabanızı satmanız gerekebilir 😉 Ancak kozmetiği makul tutup Sound odaklı gittiğinizde ortaya çıkan rakamlar çok da ürkütücü değil.  Düğünden kalan bilezik ve reşat altınlarını bozdursanız yeter 😀

Fotoğraf: Cumhur Ersöz

Tonlar

California VM5’i nasıl tonladığımı, How I EQ my Basses yazımda detaylı bir şekilde anlattım.

 

Aksesuarlar

Hem Custom, hem de yedek aldığım Sandberg’imin ikisini de uçağa rahat rahat verebilmek için, Case İstanbul‘a ikisinin de sığabileceği bir Flight Case yaptırdım. Hem hizmetten, hem fiyattan, hem de kaliteden çok memnun kaldığım için herkese tavsiye edebilirim.

Setup

Kendi tuşeme ve çalımıma uygun Setup ayarlarını, diğer Sandberg California VM sahipleri için burada paylaşayım.

Neck relief: 0.25mm @ 8th fret (first & last fret depressed)
String height: (first fret depressed): 1.75 1.50 1.25 1.25 1.25 (mm) @ last fret 

Pickup height (last fret depressed): 
Front: Bass 2.5 mm, treble: 1.75 mm
Back: Bass 2.5 mm, treble: 1.75 mm

String spacing: 19 mm

Düşünceler

Daha önce merhum Asım Can Gündüz’den satın aldığım el yapımı bir elektro gitarı, pedal terzisi Burçin Ankara ile yaptığımız ortak bir çalışma ile Mod’layarak istediğim hale getirmiştik. Ancak, “Custom” bir enstrümanı yıllar içinde kafanda oluşturup sonra tam da istediğin spesifikasyonlarla sıfırdan sipariş edebilmek bambaşka bir tat. Sıfırdan, bana özel yapılması; hem çalımın hem de tonlarının terzi elinden çıkmış gibi tam üzerime oturması anlamına geliyor.

Fender Custom Shop, slogan olarak “When You Are Ready” ifadesini kullanıyor; evet bunu şimdi anlıyorum. Hazır olduğunda biliyorsun.

Benim merak ettiğim nokta, bu kombinasyona sahip olup bu kadar “Versatile” olabilecek bir bas gitarın neden çeşitli markalar tarafından daha fazla üretilmediği… Gerçi G&L ve MusicMan gibi markaların çift Humbucker’lı modelleri bu fikre epey yaklaşıyor. Kendi adıma, çift Humbucker’lı modellerin bazılarında elimi koyacak yer bulamadığım için rahat çalamıyorum, bazıları da Humbucker / Single Switch’e rağmen kulağımın aradığı organik P/J/MM tonlarını tam vermedi. Ancak, Precision + MusicMan manyetiği neden tercih edilmiyor? Belki de; yukarıda açıkladığım gibi, manyetikleri ideal pozisyonlarına koyamadıkları içindir – ya da belki de o kadar çok yönlü bas gitar çok fazla insan tarafından tercih edilmiyordur bilemiyorum. Komplo teorisyenleri, markaların daha fazla bas gitar satabilmek için daha sade modeller ürettiğini de düşünebilir 😉

Sandberg’i uzunca bir süre çaldıktan ve hatta albüm kayıtlarında kullandıktan sonra, pek sevdiğim Jazz Bass Sound’unu yeterince veremediğini hissetmeye başladım. Precision, PJ veya MusicMan sularında dolaşıyorsanız ne ala; ancak o 70’lerin Jazz Bass Sound’una yaklaşsam da beni tatmin etmemeye başladı.

Sandberg TM de benzer bir konfigürasyona sahip, Jazz Bass temelli çok yönlü bir bas gitar isteyenler onu da deneyebilir.

Precision + MusicMan karakterini bir arada arayanlar, alternatif olarak (öncelik P ise) G&L M-2500 ‘e veya (öncelik MM ise) StingRay HS’ye bakabilir, beni Sandberg’den daha çok tatmin ettiğini söyleyebilirim.